Turna Yemişi Nedir?

Turna Yemişi Nedir ve Ne İşe Yarar?

Turna yemişi (İngilizce adıyla Cranberry), Kuzey Yarımküre’de yetişen, ekşi-tatlı tada haiz, kırmızı renkli üzümsü bir meyvedir. Genellikle suyu, konsantre meyve suyu, kuru meyve yada ekstre şeklinde tüketilir.

Başlıca yararları ve işlevleri:

• İdrar Yolu Enfeksiyonları (İYE): En malum faydası, bilhassa hanımlarda sık görülen idrar yolu enfeksiyonlarının (sistit) sıklığını azaltmaya destek olmasıdır. İçeriğindeki proantosiyanidinler (PAC’ler), bakterilerin idrar yolu duvarlarına yapışmasını engeller. Ancak, antibiyotik tedavisinin yerine geçmez, destekleyici bir rol oynar.
• Antioksidan ve Anti-enflamatuar Özellikler: Antosiyaninler, polifenoller ve flavonoidler benzer biçimde kuvvetli antioksidanlar ihtiva eder. Bu sayede özgür radikallerle savaşarak vücudun antioksidan sistemini sağlamlaştırır, metabolizmayı hızlandırır ve kronik iltihaplanmayı azaltmaya destek olabilir.
• Bağışıklık Sistemi: C vitamini açısından varlıklı olması yardımıyla bağışıklık sisteminin kuvvetlenmesine katkıda bulunur ve vücut direncini artırır.
• Sindirim ve Ağız Sağlığı: Bazı araştırmalar, diş plağı oluşumunu azaltabileceğini ve mide ülserine yol açan Helicobacter pylori bakterisinin büyümesini engelleyebileceğini göstermektedir. Lif içeriğiyle bağırsak düzenine de destek olabilir.
• Kalp ve Damar Sağlığı: Antioksidan içinde ne olduğu, LDL (fena) kolesterolün oksidasyonunu azaltarak damar sertliğini geciktirebilir ve kalp sağlığını destekleyebilir.
• Vitamin ve Mineral İçeriği: Cilt, kas ve kemik sağlığı için mühim olan C vitamini, kanın pıhtılaşmasını elde eden K1 vitamini ve metabolizmayı hızlandıran manganez ihtiva eder.

Turna Yemişi ve Kızılcık Aynı Şey mi?

Bu mevzuda değişik kaynaklarda değişik bilgiler bulunsa da, genel olarak turna yemişi (cranberry) ve kızılcık aynı meyve değildir, sadece aynı familyadan (fundagiller) gelirler ve benzer özelliklere sahiptirler.

• Turna yemişi (Cranberry): Bilimsel adı Vaccinium macrocarpon olan, çoğu zaman Kuzey Amerika’ya özgü, daha büyük ve ekşimsi bir meyvedir. Türkiye’de son yıllarda yetiştirilmeye başlanmıştır.
• Kızılcık (Cornelian Cherry): Bilimsel adı Cornus mas olan, daha oldukça Avrupa ve Asya’da yetişen, turna yemişine bakılırsa daha minik ve değişik bir ekşiliğe haiz bir meyvedir.

Bazı kaynaklarda “turna yemişi” terimi “kızılcık” için de kullanılsa da, botanik olarak değişik türlerdir. Ancak halk içinde ve ticari isimlerde bu iki terim kimi zaman birbirinin yerine kullanılabilmektedir. Bilhassa “cranberry” kelimesinin Türkçe karşılığı olarak “turna yemişi” tercih edilmektedir.

Turna Yemişi Türkiye’de Yetişir mi?

Evet, turna yemişi (cranberry) Türkiye’de de yetiştirilmeye başlanmıştır. Anavatanı Kuzey Amerika ve Kanada olsa da, vatanımızda bilhassa Doğu Karadeniz (Rize, Trabzon, Ordu, Giresun) ve Orta-Batı Karadeniz bölgelerindeki asidik ve sulu topraklarda tecrübe etme ekimleri ve yetiştiriciliği yapılmaktadır. pH kıymeti düşük (asidik) topraklar ve bataklık bölgeler turna yemişi için ideal yetişme alanlarıdır.

Turna Yemişi Vajinaya İyi Gelir mi?

Turna yemişi, direkt vajinal sağlığa iyi gelmekten ziyade, idrar yolu enfeksiyonlarının (İYE) önlenmesinde ve tekrarlamasının azaltılmasında etkili olduğundan dolaylı olarak hanım sağlığına katkıda bulunur. İdrar yolu enfeksiyonları hanımlarda sık görülen bir sorun olup, vajinal bölgeyi de etkileyebilir. Turna yemişi, bakterilerin idrar yolu yüzeyine tutunmasını engelleyerek enfeksiyon riskini azaltır. Vajinal florayı güçlendirmek için C vitamini ve D-mannoz benzer biçimde destekleyici maddelerle beraber kullanılabileceği belirtilmiştir.

Turna Yemişinin Diğer İsmi Nedir?

Turna yemişinin İngilizce’deki yaygın adı Cranberry‘dir. Türkçe’de ise kimi zaman kızılcık olarak da anılsa da, botanik olarak değişik bir tür olan Cornus mas için de kızılcık adı kullanılır. Bu nedenle, “cranberry” kelimesi, turna yemişini en doğru şekilde ifade eden terimdir.

Kızılcık Hangi Hastalıklara İyi Gelir?

Kızılcık (Cornelian Cherry), varlıklı gıda içinde ne olduğu yardımıyla birçok hastalığa karşı yararlı olabilir:

• İdrar Yolu Enfeksiyonları: Tıpkı turna yemişi benzer biçimde, kızılcık da idrar yolu enfeksiyonlarını önlemede ve tedavi etmede destek olabilir.
• Bağışıklık Sistemi: Yüksek C vitamini içinde ne olduğu yardımıyla bağışıklık sistemini sağlamlaştırır, vücut direncini artırır.
• Kalp ve Damar Sağlığı: Kolesterol seviyelerini düşürmeye, kan basıncını dengelemeye ve kalp hastalıkları riskini azaltmaya destek olabilir.
• Sindirim Sağlığı: Lif içeriğiyle sindirimi destek sunar. Mide ülseri ve mide kanseri riskini azaltabilecek bileşikler ihtiva eder.
• Antioksidan ve Anti-inflamatuar: Vücuttaki özgür radikallerle savaşır, iltihaplanmayı azaltır ve toksinlerin atılmasına destek sağlar.
• Diyabet: Kan şekerini dengelemeye destek olabilecek anti-diyabetik etkilere haiz olabilir.
• Böbrek ve Karaciğer Sağlığı: Böbrek taşları ve öteki böbrek rahatsızlıklarının önlenmesine yada tedavisine destek olabilir. Karaciğer sağlığını da destek sunar.
• Diş Sağlığı: Diş iltihabı, diş çürümesi ve diş minesindeki sorunların giderilmesine katkı sağlayabilir.
• Uyku Düzeni: İçerdiği melatonin yardımıyla uyku sorunlarının tedavisine destek olabilir.
• Cilt Sağlığı: Cilt üstünde meydana gelen kırışıklık ve ince çizgileri onarmaya, cildin daha sıhhatli ve genç bir görünüme haiz olmasına destek olabilir.