Feri Müdahale Nedir? (CHP)

DAVALARA DIŞARIDAN KATILMA HAKKI: FER’Î MÜDAHİLLİK NEDİR, NASIL UYGULANIR?

Adını duyan oldukça, anlamını bilen azca! Mahkemelerde geçen “fer’î müdahil” terimi, hukuk dilinde sıkça yer alsa da kamuoyunda tam olarak neyi ifade etmiş olduğu hâlâ merak mevzusu. İşte, ışık’î müdahalenin anlamı, süresi, örnekleri ve konumuna dair merak edilenler…

FER’Î MÜDAHİL NE DEMEK?

Fer’î müdahil, devam eden bir davaya taraflardan birinin yanında yer almak için dışarıdan katılan kişidir. Ancak bu şahıs, davanın direkt tarafı değildir. Hukukî bir menfaatinin zedeleneceğini düşündüğü için, taraflardan birine destek amacıyla müdahil olur.

Özetlemek gerekirse: “Bu davanın sonucu beni de etkiler, o yüzden ben de burada olmalıyım” diyen kişidir.

FER’Î MÜDAHİLE ÖRNEĞİ

Bir örnekle açıklayalım:

• A kişisi, B kişisine bir arsa satmış olsun. B de bu arsayı C’ye devretsin.

• Şimdi D kişisi, “bu arsa benimdi” diyerek B’ye karşı tapu iptal davası açtı.

• C, bu davanın sonucunda tapusunu kaybedebileceği için B’nin yanında davaya ışık’î müdahil olabilir.

Yani: Davaya taraf değil fakat davanın sonucu, mevcut haklarını direkt etkileyecek.

ASLİ VE FER’Î MÜDAHALE ARASINDAKİ FARK

• Aslî müdahil: Davaya direkt taraf olmak isteyen ve “bu dava benim hakkımı da ilgilendiriyor, beni de taraf olarak kabul edin” diyen kişidir. Sonuçta dava direkt onun hakkında da yürütülür.

• Fer’î müdahil: Davaya destek amacıyla katılır. Yani “bu dava bir başkasına karşı ama sonucu beni etkiler” diyerek, bir taraf lehine müdahil olur. Asıl taraf benzer biçimde yargılanmaz.

FER’Î MÜDAHİL NEREDE OTURUR?

Bu probleminin cevabı aslına bakarsak bir duruşma kuralını işaret eder:
Fer’î müdahil, desteklediği tarafın yanında oturur. Mahkeme salonunda müdafa meydana getirilen kürsüde, mesela davalıyı destekliyorsa davalının arkasında oturur. Bu, hem simgesel hem de uygulamaya yönelik bir yerleşimdir.

FER’Î MÜDAHALE NE ZAMANA KADAR YAPILABİLİR?

Fer’î müdahale için süre, davanın karara bağlanmasına kadar geçerlidir. Ancak bu, davanın geç safhalarında meydana getirilen başvuruların reddedilmeyeceği anlamına gelmez. Mahkemeler, oldukça geç meydana getirilen müdahale taleplerini “yargılamayı uzatacağı” nedeni öne sürülerek reddedebilir.

En uygun vakit: Ön araştırma aşamasına kadar olan dönem.
En geç vakit: Karar verilinceye kadar.

Fer’î müdahillik, hukukta “dolaylı ama önemli bir söz hakkı” anlamına gelir. Bir davanın sonucunun sizi etkileyeceğini düşünüyorsanız, o davada taraflardan birinin yanında yer alabilir, kendi menfaatinizi mahkemede dolaylı yoldan koruyabilirsiniz.

Feri Müdahale Nedir ve CHP Kurultay Davasında Neden Mühim?

Feri Müdahale Nedir?
Feri müdahale, Türk hukuk sisteminde, bir davanın tarafları olmayan üçüncü kişilerin, dava sonucunun kendi hak yada menfaatlerini etkileyebileceği nedeni öne sürülerek, davaya bir tarafın lehine destek olmak amacıyla katılmasıdır. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 66. maddesinde düzenlenen bu kavram, feri müdahilin asli taraf benzer biçimde değil, yalnızca destekleyici bir konumda yer aldığını belirtir. Feri müdahil, davaya katılmış olduğu tarafın yararına usul işlemleri yapabilir, sadece bağımsız bir talepte bulunamaz ve dava hakkında direkt yargı kurulamaz.

CHP Kurultay Davasında Feri Müdahale
Son güncel gelişmelere bakılırsa, CHP’nin 38. Olağan Kurultayı’nın iptali istemiyle Ankara 42. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görülen davada, feri müdahale mevzusu dikkat çekiyor. CHP Parti Meclisi (PM) üyeleri ve bazı delegeler, dava sonucunun parti içi yönetim, temsil ve yetki dağılımını etkileyebileceği nedeni öne sürülerek feri müdahillik talebinde bulunmuş oldu. Mahkeme, 30 Haziran 2025 tarihindeki duruşmada bu talepleri kabul etti ve feri müdahillere söz hakkı verdi.

Neden Mühim?

• Davanın Kapsamı ve Etkisi: CHP Kurultay davası, parti yönetiminin meşruiyetine dair “mutlak butlan” iddialarını içeriyor. Feri müdahil olarak katılan PM üyeleri, dava sonucunun kendi statülerini direkt etkileyeceğini korumak için çaba sarfediyor. Bu nedenle, mahkemenin feri müdahale taleplerini kabul etmesi, davanın daha geniş bir perspektiften ele alınmasını sağlıyor.

• Hukuki Dinlenilme Hakkı: Feri müdahale, hukuki dinlenilme hakkının bir yansıması olarak, üçüncü kişilerin kendi menfaatlerini koruma imkanını sağlıyor. CHP davasında, PM üyelerinin müdahillik talebi, mahkemenin daha kapsayıcı bir yargılama yapmasına olanak tanıyor.

• Usul Ekonomisi ve Strateji: Feri müdahale taleplerinin kabulü, CHP’nin müdafa stratejisini güçlendirebilir. PM üyelerinin ifadeleri, davanın seyrini etkileyebilecek yeni argümanlar sunabilir. Ancak, bu durum davanın süresini uzatabilir; nitekim mahkeme, bir sonraki duruşmayı 8 Eylül 2025’e erteledi.

Tartışmalar ve Sosyal Medya Yansımaları
Feri müdahale taleplerinin kabulü, toplumsal medyada ve kamuoyunda yoğun ilgi görmüş oldu. Bazı kullanıcılar, bu hamlenin CHP’nin dava sürecini güçlendireceğini düşünürken, ötekiler davanın uzamasının parti içi tartışmaları alevlendirebileceğini öne sürüyor. Bilhassa, eski Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu ve mevcut önder Özgür Hususi arasındaki çekişmelerin bu dava üstünden tekrardan konuşulduğu belirtiliyor.

CHP Kurultay davasında feri müdahale, hem hukuki hem de siyasal açıdan mühim bir rol oynuyor. PM üyelerinin ve delegelerin müdahillik talepleri, davanın yalnız asli tarafları değil, parti yönetimindeki geniş bir kesimi ilgilendirdiğini gösteriyor. Mahkemenin bu talepleri kabul etmesi, yargılamanın daha saydam ve kapsayıcı bir halde ilerlemesine katkı sağlayabilir, sadece dava sürecinin uzaması, CHP içindeki dinamikleri daha da karmaşık hale getirebilir.