Blanch Ne Demek?
Blanch Etmek Ne Demek?
Blanch etmek, bilhassa mutfak sanatlarında kullanılan teknik bir terimdir. Türkçeye çoğu zaman “blanşe etmek” ya da “hafifçe haşlama” olarak çevrilir. Temel olarak; sebzeleri ya da bazı gıdaları kısa süreliğine kaynar suya batırıp derhal arkasından soğuk suya (buzlu suya) aktarma işlemidir.
Gastronomide Blanch Etmek Ne Anlama Gelir?
Bu yöntem bilhassa şu amaçlarla uygulanır:
-
Renk Koruma: Mesela brokoli, fasulye yada ıspanak benzer biçimde sebzelerin canlı yeşil rengini muhafaza etmek.
-
Kabuk Soymayı Kolaylaştırma: Domates, badem ya da şeftali benzer biçimde ürünlerin kabuğunun kolayca ayrılmasını sağlamak.
-
Dondurmadan Ilkin Hazırlık: Sebzelerin enzim aktivitelerini durdurarak uzun süre taze kalmasını sağlamak.
-
Hijyen ve Doku Ayarı: Gıdalardaki mikroorganizmaları azaltmak ya da sebzeleri birazcık yumuşatmak.
Nasıl Yapılır?
-
Sebzeler birkaç saniyeden 2 dakikaya kadar kaynar suda bekletilir.
-
Ardından buzlu su dolu bir kaba alınarak ani soğutma yapılır.
-
Bu “şoklama” işlemi, pişme sürecini durdurarak sebzenin istenilen kıvamda kalmasını sağlar.
Örnek: Ispanak çorbası yapmadan ilkin ıspanaklar blanşe edilirse hem canlı yeşil rengini korur hem de temizlenmiş olur.
Gastronomide “Blanch” Teriminin Diğer Anlamları
-
Haşlama Suyu (Blanching Liquor): Bilhassa Fransız mutfağında, aromatik sebzelerle tatlandırılmış haşlama suyu anlamında kullanılır.
-
Beyazlatma: Badem benzer biçimde bazı yiyeceklerin kabukları soyulup beyaz görünüm kazandırıldığında da “blanch” terimi kullanılır.
Tıpta “Blanch” Ne Demek?
Tıp terminolojisinde “blanch”, bir dokunun üstüne basıldığında renginin solması ya da beyazlaşması anlamına gelir. Bu durum, kan dolaşımının değerlendirilmesinde mühim bir göstergedir.
Örnek Kullanım:
-
Blanching testi: Deriye parmakla bastırıldığında bölgenin ilkin beyazlayıp sonrasında yeniden eski rengine dönmesi düzgüsel dolaşım emaresidir.
-
Non-blanching döküntü: Basıldığında rengini kaybetmeyen döküntüler bazı ciddi hastalıkların (mesela menenjit) emaresi olabilir.
Bu terim, bilhassa dermatoloji ve acil tıp alanlarında sık kullanılır.
Kelimenin Kökeni ve Diğer Kullanımları
-
Köken: Fransızca blanche (beyaz) kelimesinden türetilmiştir.
-
Genel Dil Kullanımı: Günlük dilde yada yazınsal metinlerde, “korkudan yüzü bembeyaz oldu” benzer biçimde ifadelerde “blanch” kelimesi mecazi olarak da kullanılabilir.
“Blanch etmek”, mutfakta renk koruma ve ön haşlama; tıpta dolaşım değerlendirme; edebiyatta ise duygusal tepkilerin fizyolojik yansımaları anlamında kullanılan oldukça yönlü bir terimdir.
İhtiyaca bakılırsa anlamı değişse de temelinde beyazlatma, geçici solgunluk yada yüzeysel işlem fikri yatar.