Batarya geri dönüşümü neden bu kadar kritik? Uzmanlar açıkladı

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) tarafınca hazırlanan “Batarya Geri Dönüşüm ve İkincil Kullanım Teknolojileri” ön araştırma raporu, batarya geri dönüşümünün tehlikeli sonuç madenlerin tekrardan kazanımı açısından büyük ehemmiyet taşıdığını ortaya koydu. Rapora bakılırsa Türkiye’de batarya üretimi alanında meydana getirilen yatırımlar 1 milyar doları geçti.

TTGV Yenilikçi Teknoloji Programları Direktörü Dr. Serdar Gökpınar, elektrikli vasıta bataryalarının geri dönüştürülmesinin enerji bağımsızlığı hedefi açısından stratejik kıymet taşıdığını belirtti. Gökpınar, “Batarya üretim sürecinde iki temel zorluk var. İlki, hem bugün kullanılan hem de gelecekte geliştirilecek bataryalar için lityum, kobalt, mangan, nikel, bakır ve alüminyum gibi nitelikli malzemelere olan ihtiyaç. İkincisi ise bu malzemelerin işlenmesi ve üretim süreçlerinin son derece hassas olması” dedi.

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine bakılırsa 2024 senesinde dünya genelinde 17,3 milyon elektrikli vasıta üretildi. Bu sayı bundan önceki yıla bakılırsa ortalama yüzde 25 artış anlamına geliyor. Üretimin yüzde 70’ini Çin gerçekleştirmiş oldu; 12,4 milyon araçla ilk sırada yer edinen Çin’i, 2,4 milyon üretimle Avrupa Birliği ülkeleri ve 1,1 milyonla ABD izledi. Türkiye’de de elektrikli vasıta sayısı artıyor. Trafiğe kayıtlı elektrikli otomobil sayısı, Togg’un da etkisiyle temmuz sonunda geçen senenin aynı dönemine bakılırsa yüzde 120,6 artarak 289 bin 457’ye ulaştı.

Gökpınar, lityum rezervlerinin büyük kısmının Avustralya, Bolivya, Şili ve Arjantin’de bulunduğunu hatırlatarak, “Bu maden bizde de belirli oranda var ancak mevcut bulgular ihtiyacımızın tamamını karşılayacak seviyede değil” ifadelerini kullandı. Kobalt rezervlerinde Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin yüzde 60’lık payla öne çıktığını, Çin’in ise yalnızca maden varlığıyla değil işleme teknolojisiyle de küresel ölçekte kuvvetli bir konumda bulunduğunu aktardı.

Rezervlerin gelecekteki durumu hakkında da uyarıda bulunan Gökpınar, “2035 sonrasında lityum ve bakır gibi madenlerin çıkarılması daha zor hale gelecek. Bu nedenle batarya geri dönüşümü ihtiyacın karşılanmasında kilit rol oynayacak” dedi.

Avrupa Birliği’nin bu alanda düzenlemeler yaptığına dikkat çeken Gökpınar, “2031 yılında bataryalarda geri dönüştürülmüş lityum oranının yüzde 6, 2036’da ise yüzde 12 olması hedefleniyor. Benzer şekilde diğer metaller için de artan oranlar belirlendi. Bu, bizim de gündemimize almamız gereken bir konu” diye konuştu.

Türkiye’de batarya geri dönüşümü için Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) tarafınca başlatılan bazı emek harcamalar bulunduğunu belirten Gökpınar, bu girişimlerin düzenlemeler ve politikalarla desteklenmesi icap ettiğini söylemiş oldu.

“Bataryaların geri dönüşümü, özellikle ülkemizde sınırlı bulunan madenler nedeniyle çok değerli” diyen Gökpınar, sözlerini şu şekilde tamamladı:
“Bu alandaki çabalar hem enerji bağımsızlığımız hem de cari açığımızın azaltılması için önemli. Enerji kaleminden gelen yükü hafifletmek adına atılan her adımı kıymetli buluyoruz.”