Bankalar Birliği Nedir Futbol?

Türk futbolunun mali yapısını derinden etkileyen borç problemi, 2019 senesinde Türkiye Bankalar Birliği (TBB) öncülüğünde hayata geçirilen finansal yapılandırma anlaşmasıyla tekrardan şekillendi. Süper Lig’in dört büyük kulübü Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş ve Trabzonspor’un da içinde yer almış olduğu bu süreç, bankalarla meydana getirilen kapsamlı bir mali düzenleme protokolüyle futbol kulüplerine nefes aldırmayı amaçladı.

Amaç: Sürdürülebilir Borç Yönetimi
Ziraat Bankası, Halkbank, DenizBank ve Yapı Kredi’nin yer almış olduğu ortaklık ile imzalanan antak kalma, kulüplerin yüksek borç yüklerini uzun vadeli ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturmayı hedefliyordu. İlk etapta 5+2 senelik bir ödeme planı öngörülen yapılandırma, sonrasında kulüplerin mali durumlarına bakılırsa 7+2 ve 12 yıla kadar uzatılabilecek şekilde revize edildi.

Gelirler Borçlara, Disiplin Kulüplere
Anlaşma kapsamında kulüpler, durağan(durgun) gelirlerinin belirli bir oranını – bir fazlasıyla durumda %50’sini – borç ve faiz ödemelerine ayırmakla yükümlü kılındı. Mali disiplinin sağlanması amacıyla kulüplerin bütçeleri bağımsız denetim şirketleri tarafınca denetim altına alındı. Bu uygulama, kulüplerin harcama ve geçirme politikalarını da ciddi şekilde sınırladı.

Pandemi Süreci Dengeleri Sarstı
2020 senesinde başlamış olan COVID-19 pandemisi, kulüplerin gösterim ve bilet gelirlerini neredeyse sıfırlarken, yapılandırma anlaşması kısa vadeli bir can simidi işlevi görmüş oldu. Ancak kur dalgalanmaları ve faiz yüklerinin artışı, bu pozitif yanları vakit içinde ağır bir mali yüke dönüştürdü.

Yüksek Faizler, Kısıtlı Esneklik
Yapılandırma şartları gereği, kulüpler elde ettikleri gelirlerin %25 ila %50’sini direkt borç ve faiz ödemelerine yönlendirmek mecburiyetinde bırakıldı. Bu durum, bilhassa sportif yatırımlar ve geçirme hamlelerinde kulüplerin elini kolunu bağladı. Fenerbahçe Başkanı Ali Koç, bu süreçte kulübün gelirlerinin %80’inin bankalara aktarıldığını belirterek sistemin kulüpler üstündeki baskısına dikkat çekti.

Kulüpler Birer Birer Anlaşmadan Çıkıyor
Bankalar Birliği anlaşmasından ilk çıkan kulüp Trabzonspor oldu. 2024 senesinde 2,1 milyar TL’lik borcunu kapatarak mali bağımsızlığını duyuru etti. Galatasaray da 2025 yılı Temmuz ayında borçlarını büyük seviyede sıfırladığını ve yapılandırma kapsamından çıktığını deklare etti. Fenerbahçe ve Beşiktaş ise hâlâ antak kalma kapsamında ödeme hayata geçirmeye devam ederken, borç yükünü azaltma yönünde çalışmalarını sürdürüyor. Fenerbahçe, 2023 senesinde yalnız faiz ödemesi olarak 350 milyon TL ödeme gerçekleştirmiş oldu.

Kulüplerin Neden Çıkmak İstediği Belli
Anlaşmadan çıkma sonucu alan ya da bu yönde adımlar atan kulüpler, yüksek faiz oranlarının ve gelir engellemelerinin finansal hareket alanlarını daralttığını ifade ediyor. Bilhassa kulüplerin mali özgürlüklerini tekrardan kazanma arzusu, yapılandırma sisteminden uzaklaşma eğilimini güçlendiriyor.

Bankalar Birliği anlaşması, Türk futbol kulüplerine mali disiplin ve borç yönetimi kazandırma hedefiyle başlatılmış olsa da, artan faiz yükü ve gelir kısıtlamaları sebebiyle bugün kulüplerin çıkmak için çaba sarf etmiş olduğu bir sistem haline gelmiş durumda. Trabzonspor ve Galatasaray bu alanda öncü adımlar atarken, Fenerbahçe ve Beşiktaş ise süreci dikkatle sürdürmeye devam ediyor.